لنگرود نیوز – سخن سردبیر : شهرستان لنگرود با مساحت ۶۲۰۰ هکتار، بیشترین  سطح و شهرستان شفت با مساحت ۱۰۰۰ هکتار، کمترین سطح زیر کشت چای کشور را به خود اختصاص داده است.

چای باغات ایران بهترین نوع خود در جهان محسوب می شود.چای یک کالای استراتژیک و از اقلام مصرفی تمام اقشار جامعه است. چای پرمصرف ترین نوشیدنی پس از آب در جهان و یکی از با اهمیت ترین محصولات نقدینه آفرین در بخش کشاورزی است.

صنعت چای ایران با هدف بی نیاز کردن کشور از ورود این کالای پرمصرف پایه ریزی شد و در طول تاریخ حیات خود افتخارات متعددی کسب کرده از جمله؛ ورود به بورس جهانی چای لندن در دهه ۳۰شمسی و بازدید دکتر هارلر از تاسیسات سازمان چای در دهه ۴۰، برگزاری سمپوزیوم جهانی چای در رامسر در اواخر همین دهه و حضور کارشناسان سازمان خواربار جهانی برای ارائه خدمات مشورتی در کنار صادرات چای به آلمان و بلژیک برپا شد.

سطح زیر کشت چای حدود ۳۲هزارهکتار است. استان گیلان با حدود ۲۸هزار هکتار، مقام اول سطح زیر کشت و تولید چای کشور را در اختیار دارد و حدود ۶۰ هزار خانوار در کشت وکار این محصول مشغول به کار هستند.

ایران با جمعیتی حدود یک درصد از جمعیت کل جهان ، حدود ۴ درصد از مصرف کل چای را به خود اختصاص داده است و در گروه مصرف کنندگان عمده چای در جهان قرار دارد . برداشت برگ سبز چای در باغات چای کشور در سه فصل بهاره، تابستانه و پاییزه انجام می‌شود. در بهار برداشت برگ معمولاٌ از نیمه دوم فروردین شروع تا پایان خرداد ادامه دارد و به اصطلاح به آن چین بهاره گویند و حدوداٌ ۴۲-۳۸ درصد مقدار تولید سال را به خود اختصاص می دهد . چین تابستانه از تیرماه شروع و تا پایان شهریور  ادامه دارد . مقدار محصول در این چین حدود ۴۷-۴۲ درصد بوده و چین پاییزه ازابتدای مهر ماه شروع و تا انتهای مهر ماه به پایان می‌رسد. مقدار برگ سبز در این چین به حدود ۱۷-۱۳ درصد است.

براساس آمارهای موجود، متوسط تولید برگ سبز باغات چای حدود ۷ تن در هکتار است که این رقم با توجه به شرایط آب و هوایی و سایر عوامل مرتبط در مناطق متغیر است.

در ایران مزارع چای در قالب خرده مالکی بوده و اغلب باغ‌ها دارای وسعتی کمتر از یک هکتار هستند براساس آخرین آمار موجود ۳/۷۱ درصد باغ های چای ایران زیر یک هکتار ، ۴/۲۳ درصد باغ ها یک تا پنج هکتار و ۳/۵  درصد باغ ها بیش از ۵ هکتار هستند.
از کلیه باغات چای که در مناطق جلگه و کوهپایه قرار گرفتند کمتر از ۱۰% مجهز به سیستم تحت فشار بارانی هستند که لازم است این باغات مجهز شوند و در زمینه بسته بندی به این محصول تنوع داد.

با توجه به خبری که روزبهان رئیس سازمان چای کشور، اعلام کرد که از آغاز اردیبهشت تا کنون بیش از ۳۹ هزار تن برگ سبز چای، از باغ‌های چای گیلان و مازندران برداشت شد، به سراغ کارشناسان و هیئت‌های علمی دانشگاه رفتیم تا درباره چای اطلاعات بیشتری کسب کنیم و از مشکلات چایکاران بیشتر مطلع شویم.

به گزارش لنگرود نیوز حسین صادقی مدیر گروه باغبانی دانشگاه کشاورزی ساری در گفت و گو با تیتر امروز، گفت: با توجه به آنکه در کشورهای دیگر قوه نوشیدنی اصلیشان است اما در ترکیه نیز نوشیدنی اصلی همانند ایران چای است و آنان بیشتر از چای ایرانی استفاده می‌کنند و حال با توجه آنکه آنان خود تولید چای دارند اما هنگامی که از برند چای ایرانی استفاده می‌کنند باید از این فرصت استفاده کرد و مشکلات مربوط به گمرک و روابط دو کشور را رفع کرد تا از این طریق بازار کشورهای دیگر جذب شود.

صادقی علت خوردن چای زیاد در ایران نسبت به قهوه، گفت: قهوه نیاز زیادی از بدنمان را تأمین نمی‌کند، در حالی که چای علاوه بر تأمین آب بدنمان با توجه به قرار داشتن ایران در کشور گرمسیری و نیز داشتن مواد فنولی آرام بخش است که این عامل موجب شد تا در تمامی نقاط ایران برای پذیرایی از چای استفاده می‌شود.

وی در زمینه مشکلات فروش چای، عنوان کرد: فروش چای در ایران معمولا به شکل خام فروشی است در حالی که می‌توان به چای رونق داد به طور مثال چای عطری به دلیل معطر بودن برای مردم جالب توجه است که این عطرها از گیاه شب‌بو و نارنج خوشبو که هنگام اضافه شدن به چای بسیار خوشمزه می‌شود بنابراین باید اندکی محصولاتمان را در فروش و بسته‌بندی توسعه بدهیم و هنگامی که محصولی را متنوع کنیم می‌توان عملکرد را افزایش داد.
مدیر گروه باغبانی دانشگاه کشاورزی ساری، یادآور شد: در طرح تحقیقاتی در دانشکده کشاورزی ساری به دنبال دوست‌داشتنی‌تر کردن چای بودیم که از آن استقبالی نشد.

این مسئول یادآور شد: برای بازاریابی بسته‌های چایی را متنوع و زیبا می‌کنند در حالی که باید برای آن هزینه شود بنابراین حتی اگر یک محصول نامرغوب در بسته‌بندی عالی ارائه شود مردم به آن جذب می‌شوند.
وی افزود: نخستین چیزی که مردم در هنگام خرید کالایی به آن توجه می‌کنند ظاهر آن است و سپس نوشته‌های روی آن را مطالعه می‌کند و در نهایت برندسازی است به صورت که اگر از محصولی ناراضی باشد باز هم آن کالا را می‌خرد بنابراین هنگامی که از یک بسته‌بندی ناراضی بود برای مراحل بعدی از محصولات مشابه اما با تنوع دیگر استفاده می‌کند.

صادقی با اشاره به اینکه باید به مردم در زمینه نحوه مصرف محصولاتی همچون چای آموزش داده شود چرا که آموزش برای هر نسلی باید تکرار شود، عنوان کرد: ژنتیکی اطلاعات منتقل نمی‌شود بنابراین تبلیغات نیز نوعی آموزش است که در حالت چای بر روی دستان کشاورز و کارخانه‌داران نمی‌ماند.
وی گفت: هنگامی تولیدات مناسب باشد و مازاد بر نیاز کالایی را داریم باید آن را صادر کرد، در واقع پیش از تولید هر محصولی باید برای آن بازاریابی کرد یعنی بدون بازاریابی تولید هیچ کالایی به صلاح نیست.
مدیر گروه باغبانی دانشگاه کشاورزی ساری، یادآور شد: باید چایی را به عنوان چای سرد در نوشابه استفاده کرد در حالی که این اقدام صورت نمی‌گیرد.
این مسئول، بیان کرد: چای علاوه بر آنکه برگ‌های ظریفش برای دم کردن مصرف می‌شود می‌توان از بخش‌های دیگر آن نیز بهره برداری کرد یعنی می‌توان بخش‌های دیگر را به چای‌های درجه دو و سه تبدیل کرد ویا عصاره کافئین آن را استخراج کرده و در مصارف مختلفی که به کافئین نیاز است همانند داروسازی، انواع نوشابه‌ها و چای سرد و شکلات استفاده کرد و در نتیجه در این منطقه صنعتی درآمدزا راه‌اندازی خواهد شد بنابراین به این شکل می‌توان اقتصاد کشور را رونق داد.
وی درباره مصرف چای خارجی، گفت: اگر مردم بدانند که این چای خارجی در منابع تولید، چگونه تولید می‌شود قطعا آن را نمی‌خرند که این وظیفه ما نیست بلکه باید چای بهتری داشته باشیم و به آنها نشان دهیم و همچنین نوعی الزام قانونی باید باشد که بر روی بسته‌های چای نوشته شود چای با منشا تولید همان منطقه ویا کشور که در این حالت مردم رقبتی به خرید آن چای خارجی نخواهند داشت.
صادقی یادآور می: چای در خاک آهکی کشت نمی‌شود و از آنجایی که خاک مازندران بیشتر آن بیش از ۷ و آهکی است در حالی که چای باید در خاکی با پی‌اچ زیر ۶ رشد کند که این محدوده در غرب مازندران و گیلان شرایطش فراهم است.
صابر احمدی کارشناس چای درباره چگونگی و نوع مصرف چای در گفت و گو با تیتر امروز، گفت: کشت چای بیشتر در غرب مازندران از رامسر تا نشتارود در خاک لومی_رسی با پی‌اچ چهارو نیم الی پنج و نیم کشت می‌شود.

احمدی افزود: سازمان چای یکی از سیاست‌هایش توسعه کشت چای بود و هدفش نیز گسترش و توسعه چای کاری از آستارا تا گرگان بود در حالی که در ادامه راه به دلیل ارزش نسبی محصولاتی که در مازندران کشت می‌شد عملکردش پایین‌تر بود و نتوانست ادامه دهد و علاوه بر آن سازمان چای در سال ۸۰ منحل شد که در این حالت نتوانست به وظیفه خود برای کشت چای و گسترش آن اقدام کند.
وی تصریح کرد: چای از خانواده کاملیا و گونه سایننسیس که از تیپ چینی آن کشت می‌شود هر چند چای از سه تیپ چینی، آسامی و کامبوجی تشکیل شده که تیپ چینی آن در ایران کشت می‌شود.

این کارشناس یادآور شد: چالش‌های تولید چای را در زمینه تولید، مدیریت باغ، قیمت تضمینی و مکانیزه نبودن آن، آبیاری نداشتن آن دانست و گفت: هزینه کارگری باغ چای بسیار زیاد است بنابراین باید به سمت مکانیزه شدن رفت و هزینه مکانیزه برای کشاورزان حال حاضر امکان‌پذیر نیست زیرا قیمت دستگاه‌ها و روش مکانیزه کردن زیاد است و همچنین به دلیل نداشتن آن با توجه به آنکه وارد سال‌های خشک شدیم بر تولید اثر منفی دارد و نیز تولید برگ سبز و برگ خشک آن و کارخانه‌ها هم بروز نشده و دستگاه‌ها قدیمی هستند که این خود نیاز به سرمایه زیادی دارد.
وی در زمینه بازاریابی، گفت: با توجه به آنکه چای خارجی همیشه در کشور وجود دارد و کسی به چای ایران توجه ندارد این بازاریابی و عرضه چای درست انجام نمی‌شود.
چای از نظر اقتصادی بخش منطقه‌ای آن بسیار مهم است به طوری که حدود ۶۰ هزار خانوار روستایی با آن درگیر خواهند شد و در کل کشور مقرون به صرفه نیست.

احمدی افزود: ایران اقداماتی که در زمینه صادرات انجام می‌دهد در ازای صادرات سه کیلو یک کیلو مجوز ورود دریافت می‌کنند.
وی تصریح کرد: حسین باید به تولید چای داخلی نسبت به چای خارجی توجه شود و واردات چای هوشمند باشد و بی‌رویه نباشد.
حسین مولایی کارشناس باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان مازندران در گفت و گو با تیتر امروز، با اشاره به اینکه مهم‌ترین مراکز تولید چای استان مازندران در باغات عباس‌آباد، تنکابن و رامسر، است، گفت: سطح کشت چای در استان مازندران حدود ,دو هزار و ۸۴۱ هکتار است که از این سطح حدود ۹ هزار و ۶۳۰ تن چای تولید می‌شود.

مولایی افزود: مزیت چای ایران نسبت به چای خارج از کشور آن است سمپاشی در باغات ایران انجام نمی‌شود زیرا به دلیل وجود سرمای زمستان آفات و بیماری های آن از بین می‌رود بنابراین چای ایرانی محصولی سالم است.
وی تصریح کرد: اگر از زمان برداشت چای بگذرد ممکن است چای کیفیت خود را از دست دهد.
کارشناس باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان مازندران با اشاره به اینکه جوانه اولیه چای بهترین نوع است اما چای در دو مرحله دیگر نیز پس از چین اول برداشت می‌شود، گفت: چای استان مازندران محصولی سالم است که این عامل موجب توجیه اقتصادی آن

می‌شود زیرا زمین‌هایی کشت چای در اراضی شیبدار است و از آنجایی که در زمین‌های شیبدار نمی‌توان زراعت انجام داد این عامل خود موجب ایجاد مزیتی بر تولید این محصول و ایجاد اقتصاد پایدار می‌شود.

این مسئول، یادآور شد: دولت برای حمایت از کشاورزان از خرید تضمینی استفاده می‌کند و سالیانه از کشاورزان چای را خریداری می‌کند، هر چند در بازپرداخت فروش محصولات چای کشاورزان ممکن است تأخیر بیفتد اما در پرداخت محصول خریداری شده تضمینی وجود دارد و کارخانجات از کشاورزان خریداری کرده و هر ساله پرداخت می‌کنند و علاوه بر آن تسهیلاتی برای بهسازی باغات پرداخت می‌شود تا انگیزه‌ای برای تولید بیشتر برای کارخانه‌داران و خود کشاورزان فراهم شود.
وی عنوان کرد: در حال حاضر قیمت‌های چای نیز مناسب شد و در حدود ۳۵ الی ۴۰ هزار تومان بوده که این نشان از بازار خوب چای است.
تصریح کرد: چای داخلی هر چند نیاز به حدود ۱۵ الی ۲۰ دقیقه زمان برای دم کشیدن دارد اما چای خارجی در آن از اسانس استفاده شده است.