لنگرود نیوز/ بهزاد پورمحمدی چگونه می توانیم با کمک یکدیگر به محیط زیست کمک کنیم؟ ابتدا باید از خود پرسید چرا بعضی از دعاوی زیست محیطی به عنوان مشکلات اورژانسی در نظر گرفته می شوند، در حالی که مسائل دیگر جدی گرفته نمی شوند و مورد غفلت واقع می شوند. پاسخ این سوال را باید […]
لنگرود نیوز/ بهزاد پورمحمدی
چگونه می توانیم با کمک یکدیگر به محیط زیست کمک کنیم؟
ابتدا باید از خود پرسید چرا بعضی از دعاوی زیست محیطی به عنوان مشکلات اورژانسی در نظر گرفته می شوند، در حالی که مسائل دیگر جدی گرفته نمی شوند و مورد غفلت واقع می شوند. پاسخ این سوال را باید در بستر اجتماعی تاریخی و سیاسی این مسائل فهمید مثلاً اینکه تاریخچه ی این دعاوی چیست؟ چگونه شکل گرفته اند؟ چه کسانی این دعاوی را مطرح کرده اند؟ درباره ی آنها چه می گویند؟ چگونه می گویند؟ قدرت های نابرابر گروه های اجتماعی چه تأثیری بر شکست یا موفقیت این دعاوی دارند؟ چه کسانی مخالف این دعاوی هستند و در چه زمینه هایی مخالفت می کنند؟
چه راه کارهایی وجود دارد؟،سهم هر یک از ما در بهبود و کمک به آن مساله چقدر است؟،نقش شهروندی من چه کمکی میتواند به محیط زیست کند؟
برای فهم مسائل زیست محیطی باید از نزدیک نگاهی به فرایندهای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی بیندازیم که به واسطه ی آنها شرایط زیست محیطی خاص، خطر آفرین معرفی می شوند و به این ترتیب در ایجاد “وضعیت بحران” سهیم اند.
برساخت گرایان اجتماعی معتقدند که مشکلات زیست محیطی تا اندازه ای در جامعه و به صورت اجتماعی خلق و « ساخته » می شوند و این فرآیند ساخته شدن میتواند آزموده، فهمیده و توضیح داده شود. با این کار آشکار می شود که آیا یک مشکل زیست محیطی واقعاً همان قدر که مطرح کنندگان دعاوی می گویند جدی هست یا نه.
برساخت گرایان اجتماعی، اگرچه اعتبار دغدغه های مربوط به آلودگی، کمبود انرژی، و تکنولوژی های جدید، را انکار نمی کنند، اما اصرار دارند که وظیفه ی اصلی جامعه شناسان محیط زیست این نیست که این مشکلات را ثابت کنند، بلکه این است که نشان دهند این مشکلات حاصل فرایندهای پویای اجتماعی مانند تعریف، مذاکره و مشروع سازی هستند. به طور خلاصه، برساخت گرایی اجتماعی نیروهای قابل توجه طبیعت را انکار نمی کند. بلکه می گوید که میزان و روال این تأثیر بستگی به برساخت انسان دارد.
به علاوه، برساخت گرایان می گویند که رتبه بندی دعاوی مشکلات زیست محیطی توسط عاملین اجتماعی، همیشه با ضرورت های واقعی تطابق ندارد: بلکه نشان دهنده ی ماهیت سیاسی تنظیم دستورالعمل هاست.
مشخصا افکار، نظریه ها و مفاهیم موجود در جامعه و از همه مهمتر معادلات سیاسی می توانند نحوه ی درک شدن، تمجید شدن و مورد تفکر قرار گرفتن محیط زیست طبیعی را شکل دهند.
بنابراین مشکلات زیست محیطی ظاهراً بر اساس اهمیتی که می یابند رتبه بندی می شوند. این طبقه بندی اجتماعیِ مشکلات زیست محیطی به این دلیل صورت می گیرد که دعاوی مشکلات زیست محیطی در یک زمینه ی اجتماعی متغیر مطرح می شوند. و تحت تأثیر افکار علمی، سیاسی، شرایط اقتصادی و نگرش های فرهنگی قرار می گیرند. باید همیشه این سوالات را با خود مروز کرد:
آیا مشکلات زیست محیطی بر اساس آسیب های بالقوه شان رتبه بندی می شوند یا این طبقه بندی بر اساس معیارهای دیگری صورت می گیرد؟
آیا گروه های قدرتمند می توانند از برملا شدن بعضی از مشکلات جلوگیری کنند یا گروه های اجتماعی ضعیف تر می توانند صدایشان را به گوش آنها برسانند؟
چگونه می توانند این کار را انجام دهند؟
از نظر برساخت گرایان این دقیقاً همان نقطه ایست که جامعه شناسی می تواند با بررسی تمام دعاوی مشکلات زیست محیطی، مطرح کنندگان و مخالفان این دعاوی، راهکارهای مفیدی را ارائه کند .
مزیت عمده ی برساخت گرایی این است که می تواند مشارکت وسیع و آگاهانه مردم در مسائل زیست محیطی را تسهیل کند. دانشگاهیان، سیاست مداران و عموم مردم اطلاعات بیشتری را در مورد دعاوی، منشأ و تاریخچه ی آنها کسب می کنند. به طور کلی می توان نتیجه گرفت که برساخت گرایی اجتماعی، جهت گیری مناسبی برای بررسی ابعاد اجتماعی مسائل زیست محیطی است. و شامل هدایت سیاست های زیست محیطی، فرایندهای طرح مطالعات زیست محیطی و ساخت دانش زیست محیطی می شود.
